https://www.efsyn.gr/nisides/276116_synenteyxi-mathima-kai-mia-zoi-anti

Συνέντευξη - μάθημα και μια ζωή «αντί»

Φανή Πετραλιά

Ανδρέας Φραγκιάς και Λένα Δουκίδου συνομιλούν για τη δημοσιογραφία.

Ο Ανδρέας Φραγκιάς υπήρξε ένας σπουδαίος λογοτέχνης του σκοτεινού μεταπολέμου. Της καταβύθισης ανάμεσα στην απρόσωπη εξουσία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, με τα βιβλία του «Ανθρωποι και σπίτια», «Καγκελόπορτα», «Λοιμός», «Το πλήθος». Υπήρξε και σπουδαίος δημοσιογράφος, ο οποίος, μάλιστα, με επιμονή προτιμούσε τη δεύτερη ιδιότητά του.

Η Λένα Δουκίδου υπήρξε μια σπουδαία δημοσιογράφος, η οποία, τα τελευταία χρόνια, προτιμούσε να γράφει βιβλία. Στα μυθιστορήματά της «Η Ελσα και οι άλλοι», «Πάντα νωρίς», καταπιάστηκε με την επικοινωνία και τις τεχνολογίες του αύριο. Τα ιστορικά βιβλία της είχαν τους τίτλους «Πώς φτάσαμε στη δικτατορία», «Τι πέτυχε η αντίσταση» με έντονη την προσωπική μαρτυρία. Και άλλα, ήδη, έτοιμα, που δεν πρόλαβαν να εκδοθούν όπως εκείνο για τον κρυμμένο έρωτα του Μπουζιάνη με την πολύ αριστερή Λίζα Κότου, όπως η ίδια η Κότου τής τον ιστόρησε.

Ο Φραγκιάς δούλεψε στις εφημερίδες «Ελεύθερη Ελλάδα», «Εμπρός», «Μεσημβρινή», «Καθημερινή». Η Δουκίδου στις εφημερίδες «Ακρόπολις», «Βραδυνή», «Ελευθεροτυπία», «Βήμα», «Εθνος», στον «Ταχυδρόμο», στην ΕΡΤ.

Συναντήθηκαν στην «Καθημερινή» της Ελένης Βλάχου, στην οδό Σωκράτους. Γίναν φίλοι. Κι ένα βράδυ, μετά τη δουλειά, του ζήτησε μια συνέντευξη, όπου ο λιγομίλητος Φραγκιάς ανοίχτηκε και μίλησε για τη γραφή. Για το πώς είχε δουλέψει σε όλα τα ρεπορτάζ, στο οικονομικό, στο κοινοβουλευτικό, στη σύνταξη ύλης, στη σχολιογραφία, «με το πολιτιστικό και το αθλητικό να είναι τα μόνα που είχαν ξεφύγει».

Φωτ.: Πάνδημος/Παντειακές δημοσιεύσεις

Για να τιμήσουμε τη Λένα Δουκίδου, που απροσδόκητα μας άφησε πριν από λίγες μέρες, να δώσουμε μερικές από τις απαντήσεις του Φραγκιά σ’ εκείνη τη συναρπαστική, διαχρονικά ενδιαφέρουσα, συνέντευξη για το περιοδικό «αντί».

Η δημοσιογραφία:

«... Από τις πολλές γοητείες της δημοσιογραφίας και η μεγάλη διαφορά της από τη λογοτεχνία είναι ότι σου επιβάλλει να απαλλαγείς από τον εαυτό σου. Να τον περιορίσεις σε βαθμό μη υπάρξεως. Είναι από τα απόλυτα επαγγέλματα. Απαιτητικό μέχρι ανθρωποφαγίας».

H είδηση:

«... Μπορεί μια εφημερίδα να έχει τις καλύτερες υπογραφές. Κείμενα υπογεγραμμένα από αρθρογράφους, εξαίρετα. Εκείνο που την προσδιορίζει όμως είναι τα ανώνυμα κείμενά της. Την προσωπικότητα της εφημερίδας τη χαρακτηρίζει η ανώνυμη είδηση. Το να κατορθώσει να γραφτεί μια πλήρης είδηση είναι σπουδαίο. Στην πλήρη της έννοια η είδηση είναι ζόρικη υπόθεση».

Η καλλιέπεια:

«... Το δημοσιογραφικό κείμενο δεν θέλει και δεν πρέπει να είναι ωραίο. Μ’ αυτή την έννοια, που ίσως είναι ακραία, ιδανική, η λέξη αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, νόημα, σχέσεις με τις άλλες λέξεις. Οσοι επιδιώκουν να γράφουν έξυπνα κι ωραία την πατάνε (...)».

Εστω μια γρατσουνιά:

«... Σ’ αυτή τη δουλειά δεν σου επιτρέπεται να πλήξεις. Αν πλήττεις, σημαίνει ότι δεν σου κάνει αίσθηση και τότε σε απογαλακτίζει το μαγαζί. Για να βγει κάτι από σένα, πρέπει να σ’ αγγίξει, να υποστείς έστω και μια γρατσουνιά. Αν πάλι δεν το αντέχεις, παίρνεις το καπελάκι σου και φεύγεις. Δεν μπορείς ούτε να λογοτεχνίζεις. Αλλά το κυριότερο -ακόμη κι όταν κοπιάζεις-, δεν πρέπει να φαίνεται το λαχάνιασμα».

Ο ευγενής και χαμηλόφωνος Φραγκιάς εργάστηκε ως επαγγελματίας δημοσιογράφος, ύστερα από φυλακές και εξορίες. Πάντα παρών στις συνδικαλιστικές κινητοποιήσεις της ΕΣΗΕΑ. Η Δουκίδου ήταν και συνδικαλίστρια, εκλεγμένη στο Δ.Σ. της ΕΣΗΕΑ, από όπου αποχώρησε μιλώντας για απραξία και ανία στο σωματείο.

Στα χρόνια της χούντας, παρά τις οικονομικές δυσκολίες, ο Φραγκιάς ήταν ένας από τους τρεις που αρνήθηκαν τα ταπεινωτικά αργύρια του Ιδρύματος Φορντ, τα οποία έπειτα από αίτηση του ενδιαφερομένου, έδινε η αμερικανική πρεσβεία. Στιγματίζοντας και απομυθοποιώντας προοδευτικούς μόνον τους ανθρώπους της Τέχνης, των Γραμμάτων και της Επιστήμης. Οι άλλοι δύο οι οποίοι τα αρνήθηκαν ήσαν ο Μανόλης Αναγνωστάκης και ο Σάκης Καράγιωργας.

Στα χρόνια της χούντας, η Λένα Δουκίδου εντάχθηκε στη Δημοκρατική Αμυνα, ανέλαβε το τμήμα Τύπου με επικίνδυνες αποστολές και στο εξωτερικό, πέρασε από δίκη. Ενώ, τον Μάιο του 1972 όταν η ομάδα γύρω από τον Χρήστο Παπουτσάκη αναζητούσε τον τίτλο για το περιοδικό που ετοίμαζαν, εκείνη πετάχτηκε φωνάζοντας: «Θα το ονομάσουμε ΑΝΤΙ». Οι μαυροκόκκινες αφίσες του καρφώθηκαν μυστικά στους τοίχους της Αθήνας μέσα στη νύχτα.

Η διακριτική, διανοούμενη και θαρραλέα Λένα Δουκίδου μια ζωή υπήρξε «αντί».