Ερωτήσεις Αξιολόγησης της Γ Λυκείου

1. ΚΕΙΜΕΝΟ
Αντρέας Φραγκιάς: Λοιµός
(Κ.Ν.Λ. Γ΄ Λυκείου, σσ. 168-173)

2. ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ
2.1.
Στοιχεία που αφορούν στο συγγραφέα, λογοτεχνικό περιβάλλον και λοιπά γραµµατολογικά στοιχεία:
1. Το έργο του Αντρέα Φραγκιά Ο Λοιµός γράφτηκε το 1972. Πώς συνδέεται, κατά τη γνώµη σας, το µυθιστόρηµα µε το πολιτικό καθεστώς της εποχήςεκείνης;
2. Ο συγγραφέας έζησε τη ζωή του πολιτικού εξόριστου. Πιστεύετε ότι εκφράζει µέσα από το Λοιµό αυτή την εµπειρία του;
3. “Κύριο χαρακτηριστικό της γραφής του Αντρέα Φραγκιά υπήρξε η ρεαλιστική απεικόνιση της πραγµατικότητας. Στο Λοιµό η πραγµατικότητα, στην οποία παραπέµπει, χάνει τα αναγνωρίσιµα στοιχεία της”
1
. Συµφωνείτε µε την άποψη αυτή; Να αιτιολογήσετε τη γνώµη σας µε βάση το κείµενο.
2.2.
∆οµή του κειµένου, επαλήθευση ή διάψευση µιας κρίσης µε βάση το κείµενο, εκφραστικά µέσα και τρόποι του κειµένου (υφολογική διερεύνηση, αφηγηµατικές λειτουργίες, επιλογές του δηµιουργού σε διάφορα επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης):
1. Σε ποιες ενότητες µπορεί να χωριστεί το απόσπασµα;
2. Στο απόσπασµα παρακολουθούµε την εκτέλεση µιας παράλογης, εξευτελιστικής διαταγής από τους κρατούµενους σ’ ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης. Πώς λειτουργεί η διαταγή στις καταστάσεις που θα αντιµετώπιζαν οι κρατούµενοι στο µέλλον;
3. Ποιο είναι το βασικό θέµα του αποσπάσµατος; Πώς συνδέεται µε τον τίτλο του µυθιστορήµατος Ο Λοιµός;
1
Καρβέλης Τ., ∆εύτερη Ανάγνωση, εκδ. Σοκόλη, Αθήνα 1991, σ. 153.
170
4. Ποιες αφηγηµατικές τεχνικές διακρίνετε στο απόσπασµα;

5. Συνδέονται µεταξύ τους τα περιστατικά που αποτελούν τη δοµή τουαποσπάσµατος; Να σχολιάσετε την απάντησή σας.
6. Τα πρόσωπα του µυθιστορήµατος δεν έχουν όνοµα. Τι θέλει να υποδηλώσει
µ’ αυτό ο δηµιουργός;
7. Ποιο είναι το κυρίαρχο στοιχείο στις εικόνες του κειµένου; Ποια θέση έχουν
στο απόσπασµα;
8. Ο Λίνος Πολίτης γράφει ότι “… το θέµα του Λοιµού είναι καθαρά πολιτικό,
όπου δίνεται µε αδρές γραµµές η κόλαση της επιστηµονικά οργανωµένης απανθρωπιάς της εποχής µας”. Να σχολιάσετε την άποψη αυτή µε βάση το κείµενο

.
2.3.
Σχολιασµός ή σύντοµη ανάπτυξη χωρίων του κειµένου:
1. “Ένας ειδικός οµιλητής ... µίλησε για τους φορείς των ζωικών και των ηθικών µολύνσεων, για τη λυτρωτική διαδικασία και την κάθαρση, για τις συµβολικές προεκτάσεις ενός τέτοιου χρέους”. Να σχολιάσετε το παραπάνω χωρίο και να εξηγήσετε τι υπαινίσσεται ο συγγραφέας µε τη λυτρωτική διαδικασία και την κάθαρση.
2. Τι συµβολίζει, κατά τη γνώµη σας, η εξόντωση των µυγών και τι αντιπροσωπεύουν οι τελευταίες στο απόσπασµα;
3. Τόσο το καθήκον εξόντωσης των µυγών, όσο και η υλοποίηση του υπόλοιπου έργου αποβαίνουν µάταια, αφού ουσιαστικά οι κρατούµενοι παράγουν έργο χωρίς χρησιµότητα. Γιατί, κατά τη γνώµη σας, ασχολούνται µε έργα που δεν έχουν πρακτική ωφέλεια;
4. Πώς περιγράφονται οι βασανιστές; Τι συµβολίζουν οι άσπρες µπλούζες που φοράνε;
5. Πώς εκφράζεται, κατά τη γνώµη σας, το παράλογο στο εξεταζόµενο κείµενο και πώς συνδέεται µε την πραγµατικότητα που βιώνουν οι κρατούµενοι;

“Η κριτική έχει επισηµάνει την αφηγηµατική τεχνική του συγγραφέα που συνηθίζει να κατακερµατίζει την αφήγησή του σε πολλά µικρά επεισόδια, φωτίζοντας κάθε φορά ένα µικρό κοµµάτι τηςζωής των προσώπων του, ενώ ο ρεαλισµός υποχωρώντας από βιβλίο σε βιβλίο δίνει τη θέση τουσε σύµβολα και αλληγορίες”.
Πολίτης Λ., Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, εκδ. Μορφωτικό Ίδρυµα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα, 1985, σ. 354.
6. Να εντοπίσετε και να σχολιάσετε ένα χωρίο του κειµένου στο οποίο να φαίνεται ο τρόπος ζωής των κρατουµένων.
7. Γιατί δεν δίνεται, κατά τη γνώµη σας, συγκεκριµένος χώρος και χρόνος δράσης

2.4.
Σχολιασµός αδίδακτου λογοτεχνικού κειµένου:Μ. Λουντέµης: Οδός Αβύσσου αριθµός 0

“... Η φρίκη της Μακρόνησος δε χωράει σε βιβλία. ∆ιαβάζεται µόνο µες στα µάτια των τρελών της. Μόνο τ’ αυτιά του Λαυρίου πρόφτασαν στην αρχή, ν’ αρπάξουν κάτι ξεφτίδια απ’ τις φωνές... Στην αρχή, γιατί αργότερα ράγισαν κι αυτά και δεν άκουαν πια τίποτα. Κι έτσι απόµειναν µόνο οι σκύλοι -µε το προφητικό τους ένστικτο- να σκορπούν απ’ τους καρβουνοσωρούς τις οιµωγές τους, σα µαύρους χρησµούς που έβγαιναν απ’ τα σπλάχνα του προαιώνιου ζώου.
Απ’ το Λαύριο οι δήµιοι φαίνουνταν µικροί ... Κι ήταν για να σαστίζεις πώς τόσο µικροί δήµιοι κάνανε τόσο µεγάλα εγκλήµατα. Μα το έγκληµα ποτέ δεν µετριέται µε τον πήχυ. Γιατί ποτέ το έγκληµα δεν έχει το ανάστηµα του κακούργου. Πάντα είναι µεγαλύτερό του. Γιατί ένας πραγµατικός κακούργος ποτέ δεν κάνει µόνο ένα έγκληµα. Πόσο µάλλον στη Μακρόνησο όπου είχε καταργηθεί η τιµωρία. Γιατί κι αυτό έγινε στη Μακρόνησο. Χωρίσανε το έγκληµα απ’ τον κολασµό και αντιστρέψανε τους όρους. Ρίξανε τον κολασµό στα θύµατα και τον έπαινο στους κακούργους. Έτσι τους βοήθησαν να κάνουν το έγκληµα ψυχαγωγία και πρωινή γυµναστική. Όταν όµως ένας άνθρωπος συνηθίσει να διασκεδάζει µε το αίµα που τρέχει, µε τίποτα πια στο εξής δεν µπορεί να διασκεδάσει.
(απόσπασµα)
Να συσχετίσετε το παραπάνω απόσπασµα µε το εξεταζόµενο κείµενο. Να σχολιάσετε το ρόλο των βασανιστών, όπως προβάλλεται κι από τα δύο αποσπάσµατα.
Βλ. εισαγωγικό σηµείωµα σχολικού βιβλίου, σ. 168.
Λουντέµης Μ., Οδός Αβύσσου αριθµός 0, εκδ. ∆ωρικός, σ. 203.

3. ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ
1. Να σχολιάσετε το περιεχόµενο των κηρυγµάτων των βασανιστών και να τα συσχετίσετε µε την όλη παρουσία τους στο κείµενο.
2. Αντιστέκονται οι κρατούµενοι στους βασανιστές και στο καθεστώς που επικρατεί; Με ποιον τρόπο;
3. Ο Τάκης Καρβέλης υποστηρίζει ότι “... το έργο του Αντρέα Φραγκιά αποτελεί ένα ενιαίο µυθιστόρηµα εν προόδω, στη διαδροµή του οποίου παρακολουθούµε τη βαθµιαία και αναπότρεπτη φθορά των συνειδήσεων, την καταπάτηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και την µετατροπή ενός ολόκληρου λαού σε άβουλο πλήθος”
. Να σχολιάσετε το κλίµα του παραλογισµού που επικρατεί και να εκφράσετε τη γνώµη σας για το πολιτικό σύστηµα και τις σωφρονιστικές µεθόδους που χρησιµοποιούνταν.
Καρβέλης Τ., “Η πραγµατικότητα και η µετάπλασή της στο µυθιστορηµατικό έργο του Αντρέα Φραγκιά”, π. Ελίτροχος, τχ. 7, Φθινόπωρο 1995, σσ. 186-192.