Στα 81 του «έφυγε» χθες ο Ανδρέας Φραγκιάς.
Σήμερα το μεσημέρι η κηδεία του
Ζωή και έργο συμβάδιζαν απόλυτα
«Η δημοσιογραφία και η λογοτεχνία συγκλίνουν στο εξής: Προσπαθούν να λιγοστέψουν τη μοναξιά του ανθρώπου....».
Λιγόστεψε τη μοναξιά του ο Ανδρέας Φραγκιάς, υπηρετώντας με την ίδια αποτελεσματικότητα, συνέπεια και ήθος και τους δύο χώρους; Το σίγουρο είναι πάντως πως ο Φραγκιάς, που άρρωστος καιρό, έσβησε χθες το πρωί στα 81 του χρόνια, θα λείψει σε λογοτέχνες και δημοσιογράφους και πάνω από όλα στους αναγνώστες των έργων του. Η κηδεία του θα γίνει, καιρού επιτρέποντος, σήμερα το μεσημέρι (12) στο Γ' Νεκροταφείο της Νίκαιας. Ο Φραγκιάς ήταν μία από εκείνες τις περιπτώσεις των «γραφιάδων» που τείνουν να εκλείψουν: ακέραιος, διακριτικός, αθόρυβος, με ζωή και έργο που συμβάδιζαν απόλυτα. Ουδέποτε εξαργύρωσε την ιδεολογία του, ουδέποτε δογμάτισε υπέρ αυτής κι όμως την υπερασπίστηκε πιο σθεναρά από πολλούς, όταν π.χ. είχε αρνηθεί το βραβείο του Ιδρύματος Φορντ ή κι όταν είχε αποχωρήσει από την «Καθημερινή», την περίοδο που περιήλθε στον Κοσκωτά. Τέσσερα μυθιστορήματαΤο λογοτεχνικό του έργο; Και μόνο για το «Λοιμό» (1967/72) ο Ανδρέας Φραγκιάς θα πέρναγε στην ιστορία της μεταπολεμικής ελληνικής πεζογραφίας. Συγγραφέας συνολικά 4 μυθιστορημάτων, που κυκλοφόρησαν όλα από τον «Κέδρο», είχε ακόμα υπογράψει τα «Ανθρωποι και σπίτια» (1955), «Καγκελόπορτα» (1962) και το δίτομο «Το πλήθος» (1985, 1986). Βασικά του χαρακτηριστικά; «Κατόρθωσε να συγκεράσει μια σύγχρονη θεματική που χαρτογραφεί τη μεταπολεμική ελληνική πραγματικότητα με υποδειγματική ακρίβεια, χωρίς η συγγραφική του επέμβαση να δρα παραμορφωτικά (...) Απέδωσε τις καταστάσεις της μακροϊστορίας, με τα στοιχεία της μικροϊστορίας, έτσι ώστε ο ανθρώπινος παράγων να αναδεικνύεται σε μείζονα αξία, χωρίς έμφαση και ρητορεία...», έλεγε πέρυσι τον Ιανουάριο ο Αλέξανδρος Αργυρίου σε μια συγκινητική βραδιά που είχε διοργανώσει προς τιμήν του αλλά εν τη απουσία του (ήδη ασθενούς τότε) Φραγκιά, το Μορφωτικό Ιδρυμα της ΕΣΗΕΑ. Εκτός από τον Αργυρίου και τα «Σημεία αναφοράς της πεζογραφίας του Φραγκιά», για εκείνον είχαν μιλήσει τότε εκ μέρους της ΕΣΗΕΑ ο Νίκος Κιάος και η Φάνη Πετραλιά κι ακόμα ο δημοσιογράφος και ευρωβουλευτής Τάκης Λαμπρίας (λίγους μόλις μήνες προτού να σβήσει κι εκείνος) και ο δημοσιογράφος Μιχάλης Σταματελάτος.Ελάχιστες ημέρες πριν από τη χαμηλόφωνη και ουσιαστική αποτίμηση της προσωπικότητας και του έργου του Φραγκιά στην εκδήλωση της ΕΣΗΕΑ, η πολιτεία τον είχε τιμήσει -καθυστερημένα όπως σχολίαζαν πολλοί- με το Κρατικό Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο της προσφοράς του. Και αντίστοιχα, λίγο αργότερα, τον επέλεξε τιμητικά ως έναν από τους 55 λογοτέχνες που εκπροσώπησαν την Ελλάδα στην 53η Διεθνή Εκθεση της Φρανκφούρτης -όπου η χώρα μας ήταν ως γνωστόν η τιμώμενη. Καθηλωμένος από ασθένεια, ο Φραγκιάς δεν μπόρεσε να μεταβεί στη Φρανκφούρτη... «Καμιά έκπτωση»Οι δημόσιες εμφανίσεις του ήταν άλλωστε ελάχιστες και όταν ακόμα είχε τις δυνάμεις του. «Δεν υπάρχει καμιά σκιά στη δημόσια και ιδιωτική ζωή του Φραγκιά, καμιά έκπτωση. Βρέθηκε πάντα μακριά από δημόσιες σχέσεις και εμπορευματικές λογικές», είχε τονίσει μεταξύ άλλων ο Λαμπρίας εκείνη τη βραδιά στην ΕΣΗΕΑ.Γεννημένος στην Αθήνα τον 1921, ο Ανδρέας Φραγκιάς παρακολούθησε καταρχήν το Πρακτικό Λύκειο της Βαρβακείου. Μετά την αποφοίτησή του, σπούδασε οικονομικά στην Ανωτάτη Σχολή Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών (ΑΣΟΕΕ). Στην Κατοχή συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση, ιδιαίτερα στον τομέα του αντιστασιακού Τύπου και της πληροφόρησης. Για τις αριστερές του ιδέες και την πολιτική του δράση, εξορίστηκε στην Ικαρία (Μάρτιος-Οκτώβριος 1947) και τη Μακρόνησο (1950-52).Στη δημοσιογραφίαΜε τη δημοσιογραφία είχε ασχοληθεί ήδη από το 1945, δουλεύοντας καταρχήν στην «Ελεύθερη Ελλάδα». Τα επόμενα χρόνια θα συνεργαζόταν με αρκετές αθηναϊκές εφημερίδες και περιοδικά (Εμπρός, Αυγή, Αλλαγή, Ανεξάρτητος Τύπος, Ωρα, Μεσημβρινή, Εικόνες κ.ά.) με τελευταίο σταθμό του την «Καθημερινή». Το δημοσιογραφικό του ήθος φαινόταν ανάγλυφο σε ρήσεις-συμβουλές προς νεότερους, έτσι όπως κάποτε τις διατύπωνε σε συνέντευξή του στη Λένα Δουκίδου και στο «Αντί»: «Η δημοσιογραφία μοιάζει με μια εξειδικευμένη βαριά δουλειά με πολλά "πρέπει" αλλά ακόμα περισσότερα "δεν πρέπει"». Ή και «Μπορεί μια εφημερίδα να έχει τις καλύτερες υπογραφές. Κείμενα υπογεγραμμένα από αρθρογράφους, εξαίρετα. Εκείνο που την προσδιορίζει, όμως, είναι τ' ανώνυμα κείμενά της. Την προσωπικότητα της εφημερίδας τη χαρακτηρίζει η ανώνυμη είδηση...».Ως λογοτέχνης ο Φραγκιάς πρωτοεμφανίστηκε το 1955 με το «Ανθρωποι και σπίτια», ενώ τελευταίο του μυθιστόρημα ήταν το δίτομο έργο «Το Πλήθος». Ο δεύτερος τόμος που κυκλοφόρησε το 1986 είχε αποσπάσει μάλιστα και το Α' Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος. Τα βιβλία του μεταφράστηκαν στη ρωσική, τη γερμανική, την αγγλική, τη γαλλική γλώσσα και σε άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 07/01/2002
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου